Τα χάλκινα του Σινιάτσικου και του Βοίου
Καλώς ήλθατε στην συλλογή ορχηστρικών τραγουδιών της επαρχίας Βοίου. Η συλλογή αποτελείται από τραγούδια της Σιάτιστας, Εράτυρας, Γαλατινής, Βλάστης, Εμπορίου, Τσοτυλίου, Πενταλόφου, δηλαδή ξεφεύγει κάπως από τα όρια της επαρχίας Βοίου (παλιάς Ανασελίτσας). Χορεύονται σε όλη τη Δυτική Μακεδονία (ιδιαίτερα στην περιοχή με κέντρο το Σινιάτσικο. Από άποψη ύφους, τα τραγούδια μπορούν να χωριστούν σε τρεις περιοχές, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούνταν από διαφορετικές μπάντες χάλκινων η κάθε μία:
1. Σιάτιστα, Εράτυρα, Γαλατινή (Π. Ντούντας, Τ. Βρέττας, Π. Κάστιας, Ν. Αδαμόπουλος, ‘Σκύλα’)
2. Εμπόριο, Βλάστη (Βαλκάνηδες)
3. Βόιο, Τσοτύλι, Πεντάλοφος (Τ. Πέτσιος, Μ. Πέτσιος και άλλοι που μου διαφεύγουν)
Συγκεντρώθηκαν περίπου 133 ορχηστρικά τραγούδια τα οποία χωρίζονται εμπειρικά στις εξής κατηγορίες:
1. Της χαράς (του γάμου), 16 τραγούδια
2. Συρτά, 29 τραγούδια
3. Τσάμικα, 16 Τραγούδια
4. Βαριά και μπεράτια, 16 τραγούδια
5. Επιτραπέζια (ντράφτσες και νουμπέτια), 15 τραγούδια
6. Σκόρπια, χασάπικα, χασαποσέρβικα, ζεμπέικικα, 27 τραγούδια
7. Ηπειρώτικα, 7 τραγούδια
8. Διάφορα (συνήθως δυτικοευρωπαικών επιρροών), 7 τραγούδια.
Ο απολογισμός είναι πολύ πλούσιος σε ποικιλία: σε μία μόνον μικρή και αραιοκατοικημένη επαρχία υπάρχουν 3 διαφορετικά νυφιάτικα τραγούδια! Βλέπουμε ότι, εκτός από τα εθιμικά τραγούδια (του γάμου), τα υπόλοιπα τραγούδια του γλεντιού ισομοιράζονται ανάμεσα στα συρτά, τα τσάμικα, τα επιτραπέζια και τα σκόρπια. Μάλιστα τα τελευταία έχουν την τιμητική τους στην περιοχή και προτιμούνται από τους μερακλήδες (μαζί με τα βαριά). Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν πολλά βαριά τραγούδια (όχι τόσο αργά όσο τα ηπειρώτικα). Πολλά από αυτά χορεύονται μόνον σε αυτή την περιοχή. Τα ηπειρώτικα είναι λίγα και μάλλον εισαγόμενα. Τέλος, υπάρχουν και αρκετοί σκοποί που μοντερνίζουν και μάλλον είναι δυτικοευρωπαικών επιρροών.
Η περιοχή του Σινιάτσικου είναι στο νότιο όριο των επιρροών της σλαβικής μουσικής παράδοσης. Παλιότερα η επίδραση αυτή ήταν ήπια, κυρίως μέσω των περιοχών της Καστοριάς και της Φλώρινας. Μάλιστα την εποχή του Μακεδονικού αγώνα η μουσική όσμωση είχε, στην πράξη, σταματήσει. Την τελευταία δεκαετία, κάτω από την επιρροή του Μπρέγκοβιτς στο πανελλήνιο και των φθηνών σκοπιανών μπαντών, η σλάβικη μουσική τεχνοτροπία γνωρίζει μία έξαρση, στα όρια της πολιτιστικής εισβολής. Άλλωστε οι σκοποί αυτοί είναι και όμορφοι και γρήγοροι, με αποτέλεσμα να αρέσουν (και σε μένα προσωπικά). Το αποτέλεσμα είναι να χάνονται τα τοπικά ακούσματα, που έχει επηρεάσει και τις τοπικές μπάντες. Στόχος αυτής της συλλογής είναι ακριβώς η προβολή της τοπικής παράδοσης του Βοίου, ώστε να μείνει ζωντανή και να χορεύεται στους γάμους και τα πανηγύρια.
Καλό άκουσμα και καλό χορό!
Ι. Πήτας
Της χαράς
Συρτά 1
Συρτά 2
Τσάμικα
Βαριά και μπεράτια
Επιτραπέζια
Σκόρπια και χασάπικα 1
Σκόρπια και χασάπικα 2
Ηπειρώτικα
Διάφορα